Turbo Şarj (Turbocharger) nedir?

[EgeaClub]

TurboCharger Türkçesiyle Turbo Şarj motor aşırı besleme sistemlerinden birisidir. Turbo Şarj ve Süper Şarj aşırı besleme sistemleridir. Motoru olması gerektiğinden fazla yakıt ve hava veren bu sistemler sayesinde motordan daha fazla güç alınabilmektedir. 

Turbo nasıl çalışır sorusuna cevap niteliğinde güzel bir çizimTurbo uygulaması yaptırmak isteyen kişiler araçlarının motorlarını iyi tanımalılar. Zira motorun dayanabileceği en yüksek basınç derecesine kadar zorlanması durumunda artık kullanabilecekleri bir motorları kalmayabilir.Turbo uygulamasının kaç beygir güç vereceği hesaplanabilmesi için motorun özelliklerinin ve turbonun özelliklerinin bilinmesi gerekmektedir. Turbo çeşidine ve kaç bar basılacağına göre teknik farklılıklar gösterebileceğinden turbonun vereceği beygir gücü değişiklik gösterebilir. Turbo ile kaç bar basılır sorusunun yanıtını motorunuzda aramanız gerekmekte. Standart Honda Civic Type-R motoruna güvenip 320 beygire çıkaranlar vardır. Turbo her araca fabrika çıkışı sonrasında takılabilir. Ancak takılacak turbo yanma odasına daha fazla hava yollayarak aynı zamanda daha çok benzinin de tüketilmesini sağlamaktır. Turbonun yakıt tüketimine etkisi SüperŞarj kadar fazla değildir.Süperşarjda direk giren yakıt arttırılırken turboşarjda yanma odasına giren hava arttığı için yakıtta artmaktadır.Turbo fiyatları sanılanın aksine çok yüksek değil. Yetkili servislerden almadığınız sürece 600-1000 dolara güzel turbolar alabilirsiniz.Ancak sadece turbo almakla işiniz bitmeyecek. Aracı turbo'ya çevirmenin maliyeti ise sizin kararınıza göre değişmekte. Motora direk turbo bağladığınız zaman alacağınız güçte değişiklik olmamasına rağmen motor ömrünü kısaltacaksınız. Çünkü motor çalışması gerekenden daha yüksek basınç altında çalışacaktır. Bu da bazı parçalarınızın beklenenden daha kısa sürede devredışı kalmasına yol açacaktır. Bu gibi durumlar aracınıza beklediğinizde çok daha fazla masraf açabilir. Motoru kullanılamaz hale getirip yeni bir motor almak zorunda kalabilirsiniz. Turbo uygulamasına başlamadan önce motora , turboya uygun motor altyapısı sağlamalısınız. Türkiyede 1000 beygirlik BMW E36 kasa Turboşarjlı M3 ler bulunmakta. Bunlar genelde yurtdışından getirilen parçaların kit olarak bir arabaya uygulanması ile yapılmakta. Turbo ile güçlendirilen araçlarda sadece motor altyapısı olarak değil aynı zamanda yol tutuş ve fren bağlamında da bir iyileştirme yapılması gerekmektedir. Aracınız olması gerektiğinden fazla hızlı bir araba olacağından çok daha yüksek süratlerde durabilmenizi sağlayacak fren sistemlerine ve yüksek süratlerde arabanın kontrolünü kaybetmemenizi sağlayacak yol tutuş elemanlarını da arabanıza uygulamanız gerekmektedir.Aşağıda dragturk.com dan alınan turboşarj hakkında bir yazı bulunmakta. Turbonun görevleri nelerdir? Turbo nasıl çalışır? Turbonun görevi daha fazla soğuk havayı motora vererek performansı arttırmaktır. Motorda soğuk hava sıcak havadan daha yoğundur. Bu yüzden motordan içeri giren hava ne kadar yoğun olursa içerdeki patlama o derece şiddetli olur. Bu sayede de üretilen güç ve tork da fazlalaşır. Otomobillerin soğuk havalarda daha iyi performans sergilemesinin sebebi budur. Turbo ise daha fazla soğuk havayı motora vererek performansı artırır. 

Turboşarj ve Süperşarj
Otomobilin performansını en üst noktaya çıkarabilmek için kullanılan iki farklı sistem vardır. Bunlar süperşarj ve turboşarjdır. 

Süperşarj
Süperşarj aslında basit bir kompresördür. Dışarıdan gelen havayı basınçlı bir şekilde içeri püskürtecek şekilde dizayn edilmiştir. Süperşarjın iki farklı çeşitte uygulanması mümkündür. Emme manifoltu ile throttle body arasına veya throttle body'nin önündeki hava girişine monte edilebilir. Eğer emme manifoltu ile throttle body arasına monte edilirse, enjeksiyon sisteminde mekanik bir değişiklik yapmadan benzin akışının ayarlanması mümkün olur. Bu genellikle yarış otomobillerinde de tercih edilen daha pratik bir sistemdir. Eğer süperşarj throttle body'nin önünd monte edilirse, gelen basınçlı havayı karşılamak için normalden daha yüksek basınçla yakıt püskürtülmesi gerekecektir. 

Çalışma sistemi
Süperşarjın içindeki kompresör çalışma gücünü yine motor kayışlarından ve dişlilerden alır. Bu çalışma için turboşarja göre daha fazla güç gerektiren bir sistemdir. Ayrıca sağladığı sıkışma sebebiyle motorun çabuk yıpranmasına sebep olmaması için motor kompresyon oranı pistonların değişmesi suretiyle düşürülmelidir. 

Süperşarj daha fazla benzin tüketebilir
Aynı silindir hacminde ve aynı yanma odalarına sahip iki motordan, süperşarj uygulanmış olan motor aynı büyüklük içinde daha fazla sıkıştırma ile çalışacak ve daha fazla benzin yakacaktır. Buna karşılık turbo uygulamasındaki kadar yüksek güç veremeyecektir.

Turboşarj'a göre avantajlı
Turboşarj uygulamasında, turbonun devreye girmesi için yanan gazın geri dönmesi ve türbünü doldurması gerekmektedir. Fakat süperşarj uygulamasında turbonun devreye girmesi için gereken zaman ve motor devri, süperşarjın devreye girmesi için gerekmemektedir. Gaz pedalına ilk basıldığı anda açılan süperşarj, en alt devirden itibaren gücünü gösterecektir.

Turboşarj
Turboşarj, egzoz gazı ile çalışan bir süperşarj olarak tanımlanabilir. Gücünü süperşarj gibi kayışlardan ve dişlilerden değil, egzoz gazının basıncından alır. Yanma odasında patlayan hava benzin karışımı, gaza dönüşerek egzoz süpaplarından egzoz manifoltuna doğru itilir. Bu aşamada egzoza giden gazın basıncı, yol üzerindeki turbonun pervanesini döndürür ve bu yönlü pervane sayesinde gazın önemli bir kısmı türbüne girer.

Türbün dolar
Türbün basınçlı gazla dolduğu andan itibaren ters yöndeki kompresör pervane de basınçla dönmeye başlar. Gazı, basınçlı bir şekilde, dışarıdan alınan ve emme manifoltuna giren temiz havanın üzerine püskürterek motora giren toplam hava yoğunluğunu ve basıncını normalin yaklaşık yüzde 50 daha üstüne çıkarır. Bu da içeri giren havanın benzinle birlikte ateşlendiğinde çok daha şiddetli bir patlama gerçekleştirmesini sağlar.

Motor patlayabilir
Süperşarjda olduğu gibi, turboda da motor kompresyon oranı atmosferik motorlara göre daha düşük tutulmalıdır. Aksi takdirde yüksek basınçtan dolayı motor çabuk yıpranacak ve hatta çok zorlandığı durumlarda motorun patlama riski ortaya çıkacaktır. Turbo uygulaması, motorun pistonları ve gerekiyorsa diğer aksamının da uygun şekilde değiştirilmesi suretiyle yapılmalıdır. Gücün yüzde 50'lere varan artışına dayanma ihtimali zayıf olan şanzıman ve aktarma sisteminin de değiştirilmesi gerekebilir.

Kullanımdan sonra soğutulması şart
Turbo motorlar kullanılırken dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise otomobili yüksek devirlerde kullandıktan sonra motor stop edilmeden önce kısa bir müddet de olsa rölantide çalıştırılarak, türbünün boşalması ve soğumasına izin verilmesidir. Aksi takdirde gazın sirkülasyonu esnasında türbün boşalmadan bir miktar gaz içerde hapsolacak ve zaman içinde turboyu ciddi şekilde yıpratacaktır. Turbo uygulamasının motorda çok daha fazla yük ve yüksek ısılara yol açacağı ve bunun için intercooler uygulamaları veya diğer soğutma yöntemleri gerektiği unutulmamalıdır.

Fabrika çıkışı otomobillerde kullanılıyor
Turbo uygulaması özellikle ülkemizdeki otomobil modellerinde süperşarjdan daha yaygındır. Bu uygulamanın bir çok zaman Avrupalı standart otomobillerde fabrika çıkışı uygulandığı da görülmektedir. Örnek olarak VW'nin 1.8 litre hacimli 125 beygir güç üretebilen motoruna uygulanan çok küçük türbünlü bir turbo ile 1.8T motorunu yarattığı ve 150 beygir güç ürettiği bilinmektedir.