25-12-2016, Saat: 12:29
fiat’ın c segmentindeki kompakt modelleri hem hafızada bıraktığı izler hem de ve finansal performansları ile (haketmediği şekilde) fiat’ın süpermini şehir otomobilleri kadar başarılı bir geçmişe sahip olamadı. bunda her yeni neslin farklı bir isimle pazarlanmasının da etkisi vardır. volkswagen kompakt modeli için ilk çıktığı 1974 yılından bu yana aynı isme sadık kaldı: golf, toyota da 1966 yılından beri aynı ismi kullanıyor: corolla, kompakt honda’ların model ismi de 1972’den bu yana değişmedi: civic… fiat ise c segmenti modellerinin ismini her yeni kuşakta değiştirdi. isim değişiklikleri bazen başarısız modelleri silmek ve “yeni bir başlangıç” yapmak isteğiyle yapıldı, bazen de isim değişince modeller geriye gitti. kesin olan şey isimdeki istikrar ile otomobilin başarısının beraber yürüdüğü…
bravo’nun yerini alan egea’da ise isim yine farklı. bu kez o da yetmiyor, farklı pazarlarda satılan otomobiller arasında da isimler değişiyor. fiat bu otomobil ile avrupa’da tipo ismini geri getirdi. ayrıca egea’nın uzak coğrafyalarda başka akrabaları da var: çin pazarında satılan sedan fiat viaggio (otomobilin hatchback versiyonu da ottimo ismi ile satılıyor), amerika pazarındaki dodge neon ve chrysler 200 de egea ile ortak şasiyi kullanıyor. işler yolunda giderse egea 2023 yılına kadar yaşayacak ve tofaş tesislerinden farklı pazarlar için farklı isimlerle 1.280.000 egea çıkacak.
fiat, eylül 2015’te üretimine başlanan egea'nın kasasını 356 olarak kodlamış. fiat egea, fiat’ın b segmenti otomobilleri için kullandığı fiat small platform üzerinde üretilen bir otomobil. bu platformun 4 değişik türevi bulunuyor: fiat punto ve opel corsa gibi küçük otomobillerde kullanılan fiat small platform, fiat linea ve fiat doblo gibi uzun aks mesafesine sahip sedan ve ticari araçlarda fiat small lwb platform, egea’da kullanılan biraz daha genişletilmiş fiat small wide lwb platform ve 4 tekerlekten çekiş altyapısına imkan verecek şekilde suv crossover araçlar için geliştirilen fiat small wide 4x4 platform (lwb long wheel base anlamına geliyor)
egea da hala linea gibi b segmenti küçük fiat’lar ile aynı altyapıyı paylaşıyor. yani audi a3 ile volkswagen golf ya da volvo v40 ile ford focus arasındaki platform ortaklığı fiat’ın kompaktları için geçerli değil; alfa romeo giulietta ile fiat egea arasında şasi bakımından bir bağ yok.
bu platformun kısa aks mesafeli (swb) standart versiyonunda ön ve arka aks arasında 2.511 mm var. bu yüzden bu şasinin kullanıldığı fiat punto (199), alfa romeo mito (955) ve opel corsa (d ve e) gibi küçük otomobillerin aks mesafeleri de eşit. egea’da kullanılan uzun aks mesafeli (lwb) versiyon ise aks mesafesini 2.600 mm’nin üzerine çıkarmış.
bu otomobil bugüne kadar türkiye'de üretilen en şık fiat olma özelliğini taşıyor. tasarımı her yönden etkileyici görünüyor. farlar ve radyatör ızgarası ile ön yüzün tasarımı kadar arka stopların duruşu da özel olarak övgüyü hak ediyor. ön kaputun ortası bombeli şekilde tasarlanmış (65 cm yüksekliğindeki multijet motor fiat’ı böyle yüksek kaput profilli otomobiller üretmeye zorluyor olabilir.) ortası yükselen motor kaputunun tersine tavanın ortasında ön camdan arka cama uzanan bir “oluk” oluşturulmuş. önden arkaya doğru bir vadi gibi tasarlanan tavan merkezi çukurda kalıyor.
en az otomobilin ön yüzü ve arka stopların tasarımı kadar başarılı olan üçüncü diğer nokta ise yeniden çizilen c sütunu. fiat, c sütunundaki kelebek camını yok ederek geri görüşü öldürmüş ama sütunun kalın tasarımı ve arka kapıları c sütununa buluşturan sınırın yay gibi kıvrılarak aşağıya inmesi yan profile güç katmış. bu tasarım sedanlarda kesinlikle işe yarıyor: bmw’nin (3 serisi’nin atası olan) new class sedanları ile beraber 1962 yılında kullanmaya başladığı, opel’in 2002 yılında vectra © ile, volkswagen’in ise 2005 yılında b6 kasa passat ile geçiş yaptığı bu tasarım egea’da da çok başarılı şekilde uygulanmış.
egea ile beraber fiat kapı kollarının tasarımında da değişikliğe gitti. linea’da ya da punto’da bulunan gömme kapı kollarının yerine otomobilde yine fiat bravo’da olduğu gibi kapı tutamakları kullanılmış, parlak kaplama ise görünümü iyileştiriyor (gömme kapı kolları çıkıntı yapmayan ve kapı saçı içinde kalan tasarımları ile otomobilin aerodinamisini iyileştirir, ancak tutamaklı tasarım daha kullanışlıdır ve daha estetik görünür) kapı kolları 2 kademeli olarak çalışıyor, iç yüze yerleştirilen buton kapı kolunu sabitleyen kilidi kaldırıyor, ardından da kapı kolu serbest kalıyor.
egea’nın bagaj kapağı üzerine bir açma düğmesi konulmamış. bu işi kokpite yerleştirilmiş bir tuş yapıyor, ya da bagaj kontak anahtarı üzerinden açılıyor; bunun için anahtar üzerindeki tuşa hızlı şekilde arka arkaya 2 kez basmak gerekiyor. egea’nın farklı bir tarafı da kapaksız yakıt sistemini kullanılması; aslında bu özellik egea şasisinin jeep renegade ve fiat 500x ile olan akrabalığını açığa vuran en gözönündeki ayrıntı.
iç mekan
ses sistemini gösterge paneli ile birleştiren ve sivrilerek bilen dalgalı üst kokpit çizgisi w212 mercedes e serisi'nin ve ve makyaj sonrası iç mekanı değişen w204 mercedes c serisi'nin kokpitini hatırlatıyor. mercedes bu kokpit tasarımını 2015 yılında w205 ve w213 ile terkederken bu kokpit konsepti egea'da çok başarılı şekilde kopyalanmış.
yorum: fiat’ların iç mekan konsepti hakkında gözen kaçmış bir noktadan bahsetmek gerekiyor. 2007 yılından bu yana italyan üretici kokpitlerinde başarılı şekilde mercedes’in uygulamalarını kendi otomobillerine taşıyor. fiat linea’nın kokpitinden tuşları ve gösterge panelini temizleyin: 2007 yılında üretilmeye başlayan 323 kasa kodlu bu otomobilin kokpiti yukarı doğru yükseldikçe sürücüden uzaklaşan eğimli tasarımı, gösterge panelinin üzerindeki dar ama derin tasarlanmış siperliği ve yolcu tarafındaki yatık airbag kapağı ile w202 mercedes c serisi (1993-2000) ve w210 mercedes e serisi (1995-2003) ile büyük benzerlikler içeriyor. 2015 çıkışlı 356 fiat egea ise kokpit konseptini makyajlı w204 mercedes c serisinden (2007-2014) ve w212 mercedes e serisi’nden (2010-2016) almış. gösterge paneli siperliğini merkezi multimedya sistemi ile üst tarafından birleştirip sağa doğru uzanan ve bir kama yaparak biten konsol tasarımı bu otomobiller ile ortak. tüm bunlar ise eleştiri değil, premium bir üreticinin kendisini ispatlamış uygulamalarını kendi otomobillerine taşımak akıllı bir strateji olarak kabul edilmeli.
kokpiti, orta konsolu ve kapı içlerini kaplayan plastik yüzeylerde yapılan malzeme seçimi maliyet yönetimi odaklı ve egea da (bilinçli olarak) fiat'ın buradaki düşük imajının dışına çıkabilmiş değil, ancak bu yüzeyler tasarımları sayesinde kaliteli görünmeyi başarıyor: bunu sağlamak için plastik yüzeyler üzerine başarılı desenler uygulanmış, kokpit plastiği petek dokulu ve pütürlü, direksiyon simidi yüzeyi ise benekli tasarıma sahip, kapı içerindeki plastiğe organik dokulu tasarım ile doğal deri görünümü verilmiş. bu görsel hileler sayesinde egea'nin iç mekanı kaliteli hissettirmese de ucuz görünmekten kurtulmuş oluyor.
kapı içlerinde yere paralel şekilde tasarlanan ve aynı zamanda cam açma kumandalarını üzerinde taşıyan kapı tutamakları alt yüzeylerinden kapalı tasarlanmış; bu sayede tutamaklar aynı zamanda bozuk para gibi küçük eşyalar için kullanışlı bir alana dönüşüyor.
fiat egea'yı işçilik anlamında siena ve linea gibi önceki nesil yerli fiat'lardan ayıran en önemli nokta ise mahremiyet konusunda gösterilen özen: gerçekten de otomobilin iç mekanında açıkta kalan ve görüntü kirliliği oluşturan bir çok noktada izolasyon yapılmış: direksiyon simidinin yükseklik ayarına göre, gösterge paneli ile direksiyon milini taşıyan konsol arasında değişken bir boşluk oluşuyor; bu boşluk deri görünümlü yumuşak dolgulu poliüretan (pu) malzeme ile doldurulmuş ve kapatılmış. aynı şekilde, plastik kaplı el freni kaldırıldığında kolun altından şasinin metal yüzeylerinin görünmemesi için el freninin alt boşluğu esnek kauçuk bir parça ile kapatılmış. ancak aynı iyileştirme maliyet tedbirleri yüzünden sürücünün gözü önünde olmayan daha kör yerlerde uygulanmamış: örnek olarak pedal boşluğu üzeri ve pedal setini arkasında şasiyi delip geçen ve ön aksa uzanan direksiyon mili çıplak duruyor. bagajın iç duvarları halı ile kaplı olsa da bagaj tavanında da çıplak metal yüzeyler var.
3 kollu direksiyon simidi diğer yeni nesil fiat'lardan, örnek olarak fiat 500x ve jeep renegade'den tanıdık. direksiyon simidinde bombeli göbek ve simitten göbeğe yaklaştıkça içeri göçen direksiyon kolları ile derinlik algısı yaratılmış.
yol bilgisayarını yöneten tuş seti 3 kollu simidin sol yanında, opsiyonel olarak sunulan hız sabitleyiciye kumanda eden butonlar ise sağ tarafına yerleştirilmiş. böyle olunca da insan bu "fonksiyonel" direksiyon simidinde müzik sistemine kumanda eden tuşların nerede olduğunu soruyor? bu tuşlar direksiyonun arka yüzüne dikey olarak yerleştirilmiş, sürüş sırasında direksiyonu saat 9.15 pozisyonunda tuttuğunuzda arkada gizli kalan bu çiftli tuşlar sağ ve sol elinizin işaret parmakları hizasına geliyor; işaret parmakları ile (biraz zor şekilde) yönetilen tuşların gizli kalmış konumları başarılı, kullanımları ise ergonomik değil. sağ arkadaki tuş ses seviyesini yönetirken soldaki tuş da istasyonları tarıyor ya da parçalar arasında atlıyor.
eleştiri: bu tuş yerleşimi ve dağılımı sağlıklı değil. hem hız sabitleyici opsiyonel olduğundan bu donanım alınmadığında simidin sağ yanı boş kalıyor, hem de standart olarak sunulan ve hız sabitleyiciye göre daha sık kullanılan multimedya tuşlarının erişimi ve kullanımı daha zor olan bir alanda kalıyor.
hız göstergesinin ve devir saatinin kırmızı renkli ibreleri kontak kapalı iken saat 18.00 pozisyonunda asılı duruyor. kontak açılınca ibreler göstergelerin sonunu ziyaret edip geri dönerek 0 rakamları üzerinde sabitleniyorlar. gösterge paneli rakamlarında kullanılan font ve italik tasarım alfa romeo giulietta'dan başarılı şekilde egea'ya taşınmış. yine giulietta gibi egea'da da devir saatinin rakamları hız göstergesine göre belirgin şekilde daha büyük fontlara sahip.
gösterge panelinde kullanılan font vites topuzu üzerinde şanzıman yollarını gösteren rakamlarda da kendini tekrar ediyor: bu türden detaylar egea üzerinde hassasiyet gösterilerek çalışıldığını açığa vuruyor.
uconnect ses sistemi otomobilin hızına ve motor gürültüsüne göre ses seviyesini otomatik olarak ayarlıyor. ayrıca usb gibi dahili bir kaynak kullanımdayken dahi trafik yayınlarını yakalayıp usb’yi kesiyor ve önceliklendirdiği trafik yayınını içeriye veriyor.
usb portu, aux prizi ve bir 12v'lik soket vites kolunun önünde kalan boşluğa yerleştirilmiş. bu donanımlar da farlar açıldığında loş turuncu ışık ile aydınlatılıp yerlerini belli ediyorlar.
lastikler
egea'da 205 / 55 r 16 ölçüsünde pirelli cinturato p1 verde lastikler kullanılıyor. verde kelimesi italyanca “yeşil” anlamına geliyor, bu kelime lastiğin düşük yuvarlanma dirençli olduğunu vurgulamak için seçilmiş. fiat, egea'nın bagaj zeminine koyduğu stepneyi ise bridgestone'un yeni nesil yüksek performans lastik serisinden seçmiş. bagaj zemininin altındaki bridgestone turanza t001 stepne de 205 / 55 r 16 ölçüsü ile orijinal ebatlara sahip.
üzerine takılı olan cinturato p1 verde lastikler de fiat egea’nın karakterine birebir uyum gösteriyor: bu italyan otomobiline takılı italyan lastikleri de egea’nın kendisi gibi talep edilen fiyata göre mükemmel performans sunuyor.
not: yaz boyu 205 mm tabanlı pirelli cinturato'lar ile kullandığımız egea'ya kış ile beraber 215 / 55 r 16 ölçüsünde matador mp92 sibir snow kış lastikleri taktık. önceki kış volvo s60'a takılı olarak karlı zeminde uzun zaman kullandığım bu lastikler egea'da da harika iş yaptı. matador lastiklerin kış performansı ayrı olarak uzun uzun bahsedilmeyi hak ediyor.
kendi ikliminde her iki lastik de mükemmel. ancak bir yaz lastiği ile bir kış lastiğini karşılaştırma yanlışına girmeden burada not düşülmesi gereken şey 215 mm tabanlı lastikler ile egea'nın hissedilir derecede daha iyi tutunduğu ve düz gidişin iyileştiği. genişleyen taban egea'nın hem sürüşüne ve hem frenlere olumlu etki ediyor, tasarruf konusunda inatçı multijet 2 dizelin 5.5 litre / 100 km'lik ortalama tüketimine ise etki edemiyor, tüketim artmıyor.
2014 yılında sergio marchionne işin başına geçtiğinden beri fiat chrysler automobiles oyunu başka türlü oynuyor. fiat önce sadeleşme operasyonu ile ıdea, multipla ve sedici gibi marka kimliği içinde yeri olmayan modelleri üretimden kaldırdı, ardından akıllı bir strateji ile modellerini 2 gruba ayırdı: bir taraftan tasarımları ve kullanım özellikleri ile hislere dokunan duygu odaklı etkileyici otomobiller hayata döndürüldü ve karoser seçenekleri zenginleştirildi: 500 ve 124 spider gibi… diğer taraftan, fonksiyonelliğin önde tutulduğu, düşük maliyetli ve uygun fiyatlı yani mantık odaklı otomobilleri geliştirmeye devam etti. egea da bunlardan biri. birinci grup otomobiller 60’larda ve 70’lerde zaten fiat’ın bir parçasıydı, isimleri değişmeden geri döndüler. ikinci grup araçlar ise yıllardır fiat’ın uzmanlık alanı, ancak artık çok daha estetik tasarımlar ile üretiliyorlar. yani fiat oyunu çok akıllı oynuyor.
fiat egea bir sürücü otomobili değil. egea’dan ford focus’un sahip olduğu dinamizmi beklemek bu otomobilin yaradılışına aykırı bir hareket olur. egea, volkswagen jetta ya da opel astra notchback’in kalite seviyesine de sahip değil. aslında egea’nın böyle bir üretim amacı da yok. bu otomobil fiat’ın kullanışlılığı yüksek, konfor zayıflıkları olmayan, mantıklı, ama aynı zamanda uygun fiyatlı ve kullanım maliyetleri düşük otomobil yaratma stratejisinin ürünü. fiat bunu yıllardır çok iyi yapıyor. ve fiat geçmiş deneyimlerden farklı olarak bütün bu paketi bu kez çok estetik bir karoser içinde sunuyor. otomobilin 2016 yılında autobest’e layık görülmesinin açıklaması da tam burada yatıyor.
egea fiyatıyla da güçlü bir noktada konumlandırılmış. baz fiyata fonksiyonel direksiyon simidi, şehir trafiğinde ve park manevralarında dualdrive direksiyonu hafifleten city fonksiyonu, manuel kontrollü iklimlendirme sistemi, usb ve aux bağlantısı sunan 3.5 inch'lik bilgi ekranına sahip bir müzik sistemi ve elektrikli ve ısıtmalı yan aynalar dahil. otomobilin fiyatı bu seviyede tutulunca koltuklarda lumbar desteği, torpido gözünde aydınlatma, ısofıx çocuk koltuğu bağlantısı gibi detaylar da ihmal edilmiş.,
fiat egea, tofaş’ın ilk yerlileri murat 124 ve murat 131 kadar şanslı değil. çünkü egea’yı koruyan gümrük duvarları ve ithalat kotaları yok. 1960’ların planlı ekonomi şartları farklıydı, şimdi pazar açık, rekabet güçlü. murat’ların yaratıldığı dönemde geçerli olan şartlar bugün için hükümsüz kalıyor. bugünün şartları ve ihtiyaçları farklı, gelecekte de daha farklı olacak. egea bu şartların otomobili ve murat’lar gibi sadece iç pazar için üretilen bir otomobil değil. bu yüzden de mutlak ilerleme içeriyor. ayrıca iç pazarın gerçekleri de değişti. tofaş 1971 yılında üretime başladığında türkiye’de her 260 kişiye 1 otomobil düşüyordu; bugün 2016 yılında ise her 7 kişiye 1 otomobil düşüyor.
bugün egea’nın üretildiği tofaş tesisleri gibi yine bursa’da bulunan anadolu arabaları müzesi’ne yolunuz düşerse, bu harika mekanda tofaş için dönüm noktası statüsü taşıyan bazı otomobilleri canlı olarak görme imkanı bulursunuz: tofaş’ın 1971’de ürettiği şasi numarası 0000001 olan ilk murat 124 buradadır, 1977’de üretilen ilk murat 131 de, 1 milyonuncu fiat tempra da buradadır. tarihe tanıklık etmektir bu. vakti geldiğinde ve görevini tamamladığında fiat egea da muhtemelen burada olacak. tofaş’ın diğer önemli kilometre taşları gibi.
kaynak:ekşisözlük